ՀԱՂԹԵԼՈՒ ԵՆՔ

Մենք` ՀՀ քաղաքացիներս գարնանամուտի շարժումը հասցնելու ենք հաղթական ավարտի: Սերժը հեռացվելու է նախագահականից եւ ենթարկվելու է համարժեք պատասխանատվության: Համարժեք իր գործած հանցանքներին: Նույնը վերաբերվում է նաեւ Ռոբերտ Քոչարյանին եւ հանցավոր ղարաբաղյան կլանի մյուս ներկայացուցիչներին: Հասկանալի է, որ այսօր շարժման տասնյակ հազարավոր ակտիվիստներ եւ ուղղակի համակիրներ իրենց մտքում հաղթանակի զանազան սցենարներ են մտմտում: Հարկ եմ համարում որոշ դիտարկումներ եւ առաջարկներ անել այս թեմայով:

Իշխանությունները իրենց տեսանկյունից շատ ճիշտ են վարվում, երբ շրջափակում են Ազատության հրապարակը, որովհետեւ մարտավարական իմաստով մեր առաջին խոշոր խնդիրը հենց Ազատության հրապարակ վերադառնալն է: Ստեղծված պայմաններում, սակայն այդ վերադարձը չի կարող լինել սովորական եւ դրան պետք է նախորդեն որոշակի քայլեր: Այդ քայլերը պետք է իրագործեն քաղաքական կուսակցությունները, եւ անհատ, այսինքն որեւէ կուսակցության, կազմակերպության մեջ չընդգրկված անձինք:

ՀՀ առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը եւ համախոհ կուսակցությունների ղեկավարումները պետք է որոշեն Ազատության հրապարակ վերադառնալու օրը եւ ժամը: Ի դեպ, շատ կարեւոր է, որ մեր գործընկերները ամեն օր դիմում են Երեւանի քաղաքապետարան հանրահավաք անցկացնելու արտոնություն ստանալու համար: Նույնը վերաբերում է նաեւ հյուրանոցների դահլիճներում: Հավաքներ անելու փորձերին: Ոչինչ, որ մերժվում են: Փոխարենը հանրությունը համոզվում է, որ ինքը զրկված է իր սահմանադրական իրավունքները իրացնելու հնարավորությունից: Եւ այսպես, Ազատության հրապարակ վերադառնալու օրը եւ ժամը որոշում է համաժողովրդական շարժման քաղաքական ղեկավարությունը: Շատ կարեւոր է, որ մենք անհամբեր չգտնվենք եւ շտապեցնող ճնշումներ գործադրելու փորձեր չանենք այս հարցում: Եւ ահա, մինչ որոշվում է Ազատության հրապարակ վերադառնալու օրը եւ ժամը, բազմաթիվ գործեր կան անելու, եւ այդ գործը պետք է իրենց վրա վերցնեն ազատության մեջ գտնվող ակտիվիստները: Ու չնայած այդ գործը հիմա էլ շատ լավ արվում է, այսուհանդերձ եւս մեկ անգամ արձանագրենք: Առաջին խնդիրը Ազատության հրապարակի ոգու պահպանումն է: Այս խնդիրը լուծելու համար անհրաժեշտ է տարածել շարժման երգերը, գրել նոր երգեր, բանաստեղծություններ, ստեղծել եւ տարածել վիզուալ նյութեր. ի դեպ զարմանալի է մեր նկարիչների, դիզայներների պասիվությունը. վերջին ամիսները պլակատների առատ նյութ են տվել, սակայն այս առումով շատ բան չի արվել: Լավ կլիներ ունենալ լոգոներ, պլակատներ, որոնք տարածվեին թեկուզ էլեկտրոնային տարբերակով: Կարելի է նաեւ թռուցիկների տարածմամբ զբաղվել. օրինակ փոքր թղթերի վրա ուղղակի տպագրել «Պայքար, պայքար մինչեւ վերջ», «Հիմա», «Սերժիկ հեռացիր» եւ դրանք տարածել Երեւանում, մարզերում: Սա անտեղյակներին ցույց կտա, որ պայքարը շարունակվում է: Եւ ընդ որում, սա պետք է արվի տարերայնորեն, այսինքն չկերնտրոնացված ձեւով. եթե յուրաքանչյուր ակտիվիստ այսպիսի բովանդակությամբ 15-20 թռուցիկ պատրաստի եւ փակցնի իրեն հարմար տեղերում, Հայաստանը ուղղակի կհեղեղվի: Թող քերեն ոստիկանները:

Ի դեպ, շատ կարեւոր է մարտի 1-ի իրադարձությունների մասին պատմող DVD սկավառակների տարածումը նույն ձեւով: Եթե մեզնից յուրաքանչյուրը ինքն իր նախաձեռնությամբ 10 հատ սկավառակի վրա ձայնագրի նշված ֆիլմը եւ ամենատարբեր ուղղություններով ցրի, դա արդեն հսկայական գործ է: Մի զլացեք անել այդ գործը` հի-մա, հի-մա, հի-մա:

Այս եւ նմանատիպ միջոցառումները, ինչպես ասվեց հարկավոր են Ազատության հրապարակի ոգին բարձր պահելու համար: Ի դեպ, այս իմաստով կարեւորագույն միջոցառումը քաղաքական զբոսանքներն են, որոնք հոյակապ ծառայում են իրենց նպատակին:

Իսկ այժմ անդրադառնանք Ազատության հրապարակի ազատագրման կազմակերպչական հարցերին: Այդ օրը մարդիկ պետք է Ազատության հրապարակ գան ոչ թե անհատապես, այլ խմբերով: Եւ հիմա` մեզնից յուրաքանչյուրը պետք է ձեւավորի իր խումբը կամ ընդգրկվի որեւէ խմբի մեջ: Այս խմբերը, որ պետք է բաղկացած լինեն նվազագույնը 10 հոգուց, ըստ էության պետք է դառնան ոչ ֆորմալ կազմակերպություններ եւ ունենան իրենց ղեկավարը: Մինչ հանրահավաքի օրը նրանք պետք է զբաղվեն DVD-ներ, թռուցիկներ տարածելու եւ այս կարգի այլ գործերով: Իսկ հանրահավաքի օրը խմբի ղեկավարը պետք է իր ընկերներին տեղյակ պահի հանրահավաքի տեղի, ժամի մասին, մարդկանց առաջնորդի դեպի «դեպքի վայր»:

Ի դեպ, արդեն իսկ ձեւավորվել է ընդհատակում գտնվողների «հարվածային-հանրահավաքային» խումբը, որի ղեկավար ենք ընտրել Խաչատուր Սուքիասյանին… Սա, իհարկե, կատակ է. ուղղակի երբ Սուքիասյանի եւ իմ նկարները տեսնում եմ մետրոյում, մի կերպ եմ զսպում քրքիջս: Հա, ի դեպ, պարոնայք ոստիկաններ. կարող էիք չէ, ավելի լավ նկարներ ընտրել: Եթե չունեք, կարող եմ ուղարկել: Կամ ավելի ճիշտ մետրոյի «Հանրապետության հրապարակ» կմոտենամ հերթապահ ոստիկանին ու նրան կհանձնեմ իմ նախընտրական լուսանկարը. նաեւ Խաչատուր Սուքիասյանի:

Սա ի միջիայլոց. ասեմ, նաեւ, որ Ազատության հրապարակի ազատագրման հանրահավաքի խմբերի անդամները պետք է տրամադրվեն այնպես, որ հրապարակ գալով մի կողմ են թողնում իրենց բոլոր գործերը` անձնական թե աշխատանքային: Այդ օրվանից իրենց գործը լինում է հաղթանակը: Ասեմ նաեւ, որ հանրահավաքային խաղաղ խմբերի ձեւավորումը կարեւոր է նաեւ ինֆորմացիոն ու արագաշարժության տեսակետից, եւ հիմա շատ կարեւոր է տեղեկատվական բանավոր, այսինքն բերանացի փոխանցման մեխանիզմների մշակումը: Այս մեխանիզմը պետք է ծառայի նրան, որ մի քանի ժամվա ընթացքում հնարավոր լինի Երեւանում տարածել անհրաժեշտ տեղեկատվություն:

Հիմա անդրադառնանք այն հարցին, թե որքանով կաշխատի այս համակարգը: Դա կախված է մեկ մարդուց, եւ այդ մարդը դու ես, սիրելի բարեկամ, որ այս պահին կարդում ես այս տողերը: Եթե դու հիմա չխնայես քո 1000 դրամը հենց հիմա գնաս եւ գնես 10 հատ մաքուր DVD սկավառակ, եւ դրանց վրա ձայնագրես մարտի 1-ի դեպքերի մասին պատմող ֆիլմը, ու այն ուղարկես մարզերում կամ Երեւանում ապրող քո ծանոթներին, կամ ուղղակի փողոցում նվիրես պատահական մարդկանց, ուրեմն ամեն ինչ շատ լավ է ընթանում: Եթե չունես այդ ֆիլմը, չես տեսել, հետաքրքրվիր, շրջապատում որեւէ մեկը կունենա: Եթե շրջապատում ոչ ոք չունի` արի հյուսիսային պողոտա, հետաքրքրվիր եւ ինչ-որ կերպ կգտնես: Եթե համակարգիչ չունես, կամ նրա վրա DVD ձայնագրող սարք չկա, դարձյալ հետաքրքրվիր եւ շրջապատում որեւէ մեկը հաստատ կունենա:

Բայց սա ամենը չէ. հաջորդ քայլով փորձիր ձեւավորել քո հանրահավաքային խումբը, կամ ընդգրկվիր որեւէ այդպիսի խմբի մեջ: Եթե այս ամենը անես, եւ վերը նկարագրված անելիքի մասին պատմես ուրիշներին, նշանակում է հաղթանակին շատ չի մնացել: Ի դեպ, ժամկետների մասին: Պետք չէ հաղթանակի համար սահմանել որեւէ ժամկետ` մեկ շաբաթ, մեկ ամիս, երեք ամիս: Եթե ժամկետ ես սահմանում, նշանակում է պայքարի ես տրամադրված այդքան ժամկետով: Բայց չէ որ մենք պայմանավորվել ենք պայքարել մինչեւ վերջ, մինչեւ հաղթանակ: Ինչ վերաբերվում է մեր մյուս կարեւոր կարգախոսին «Հիմա»-ին, դա նշանակում է, որ մենք պետք է գործենք հենց հիմա. եթե նկարիչ ենք, պետք է պլակատ պատրաստենք հենց հիմա եւ ոչ թե հետո, երաժիշտ ենք` պետք է երգ գրենք հիմա, եթե ուզում ենք հաղթել, մեր խումբը պետք է ձեւավորենք հիմա, DVD բազմացնենք հիմա, թռուցիկ կպցնենք հիմա, քաղաքական զբոսանքի գնանք հիմա, զանազան ակցիաներ մտածենք ու կազմակերպենք հիմա: Եւ այս հիմաների ամբողջությունը, այդ հետեւողականությունը Հայաստանին կպարգեւի հաղթանակ:

Իսկ եթե քեզ թվա, որ այս ամենը ոչ թե դու ինքդ պիտի անես այլ ասենք քո ընկերը, հարեւանը կամ բարեկամը, նշանակում է դու պարտվում ես-հիմա: Բայց ես գիտեմ, որ այդպես չի լինի, որովհետեւ մեր շարժումը անկասելի է, մեր հաղթանակը անխուսափելի է: Ուրեմն, պայքար պայքար մինչեւ վերջ:

Հ.Գ. Սերժը հիմա անշուշտ գործի է դրել իր ամենասիրած զենքը. ընդդիմությանը, նրա ակտիվիստներին պառակտելու փորձերը: կասկած չունեմ, որ նա ոչ մի արդյունքի չի հասնելու, բայց եւ մենք չպետք է կորցնենք զգոնությունը:

Հ.Գ.-2 Հատուկ ուշադրությամբ պետք է վերաբերվել քաղբանտարկյալների դատավարություններին: Դատարանները պետք է վերածել Ազատության հրապարակի, եւ բացի այս ամբողջական տեղեկություններ հավաքել ապօրինություն թույլ տված դատավորների, դատախազների, քննիչների, ոստիկանների, օպերների, քրեակատարողական հիմնարկների ծառայողների մասին:

ՆԻԿՈԼ ՓԱՇԻՆՅԱՆ 21-04-2008